اثرات ورزش بر قلب
قلب اندام بسيار حساسي است که کارهاي مهم و حياتي را انجام مي دهد. سلامت قلب، زندگي انسانها را دوام بخشيده و او را در اجراي کارهاي روزمره توانمند و شاداب مي کند. زندگي‌هاي ماشيني امروزه، آلودگي هوا، کم تحرکي و تغذيه نامناسب، خطرهاي بيشماري براي قلب دارند و قربانيان زيادي گرفته اند. ورزش اگر به اندازه، با برنامه و منظم باشد، عاملي مهم براي تقويت قلب است. ورزش قلب را نيز مانند ديگر اعضاي بدن نيرومند مي کند.
تقويت قلب و عروق
ورزش و فعاليتهاي تربيت بدني موجب تقويت عضله قلب مي گردد. امروزه فعاليت هاي ورزشي به عنوان اقدامي جهت پيشگيري از بروز سكته هاي قلبي محسوب مي شوند.
- در اثر ورزش عروق خوني گشاد شده و سبب تسريع جريان خون مي گردد.
- ميزان هموگلوبين خون بيشتر شده و نتيجه كار انتقال اكسيژن به قسمت هاي مختلف بدن بهتر انجام مي شود.
- ورزش مرتب راهي است مناسب جهت پيشگيري از بروز بيماري فشار خون.
- ورزش مي تواند ميزان چربي خون را به حد متعادل برساند، پس به جاي خوردن دارو بهتر است ورزش كنيد.
- ميزان كلسترول خون در اثر تمرينات ورزشي به حد مطلوبي ميرسد، خصوصا“ اگر با رژيم غذايي همراه باشد
- براي بيماران ديابتي ، ورزش بسيار مفيد است و قند خون را تا حد مطمئن پائين مي آورد.
- با تقويت عضله قلب تعداد ضربان قلب در دقيقه كم شده و قلب با نيروي بيشتري خون را ارسال مي دارد.
- با انقباض عضلات پا در حين ورزش خون راحت تر به قلب باز مي گردد و از بروز بيماري واريس در پاها جلوگيري مي نمايد.
- اشخاصي که ورزش مي كنند درصد بيشتري از دستگاه تنفس خود را بكار مي گيرند.
- افزايش حجم تنفسي در طول روز و شب، موجب دريافت اكسيژن بيشتر و رساندن آن به اندامهاي بدن مي شود.
- فردي كه قابليت دريافت و مصرف اكسيژن را در حد بالا داشته باشد، زود خسته نمي شود و كارائي بيشتري خواهد داشت.
- افزايش حجم تنفسي در افرادي كه ورزش مي كنند موجب كاهش تعداد تنفس آنها در دقيقه شده و بر ميزان اكسيژن گيري هر بار تنفس مي افزايد.
عکس‌العمل قلب به فعالیت‌های ورزشی
در واقع ورزش جريان خون از پوست، کليه‌ها و احشاء به طرف ماهيچه هاي در حال فعاليت سرازير شده، مقاومت عروق محيطي کاهش مي يابد و اختلاف فشار خون ماکزيمم و مي نيمم زياد شده و تعداد تنفس افزايش پيدا مي کند.
ورزشهاي مخصوص قلب
تمرين هاي تنفسي، از انواع ورزش هايي است که هواي بيشتري را به ريه هاي وارد کرده و بهترين تمرين براي تقويت قلب خواهد بود. پياده روي تند، پرش در جا، شنا، دوچرخه سواري، طناب بازي، و قايقراني از جمله ورزشهاي مخصوص براي تقويت قلب است.
قلب سالم و متناسب، خوب کار کرده و مي تواند خون را به آرامي در بدن به جريان بياندازد، چرا که اين قلب قوي و پرتوان است، ولي قلب ضعيف که نارسا و مريض است، عمل به جريان انداختن را ضعيف انجام داده و کم کم تنبل مي شود. بهترين دارو براي تقويت قلب و کاهش اين نارسايي ها، انجام تمرين هاي ورزشي مناسب است.
آيا مي توان پس از صرف غذا ورزش کرد؟
وقتي افراد ورزش مي کنند قلب، خون را با سرعت بيشتري به جريان مي‌اندازد. پس از خوردن غذا، خون بيشتري به طرف معده سرازير شده، که به عمل هضم غذا کمک کند. بنابراين دراين هنگام بايد فعاليت بدني کمتر باشد. اگر در اين زمان که خون بيشتري به سمت معده جريان دارد، ورزش کنيد، به قلب چندين برابر فشار وارد مي شود البته قدم زدن پس از غذا مفيد بوده و باعث هضم سريع غذا مي شود.
تاثير ورزش در بيماري‌های قلبی
تمرينات بدني نه تنها در مبارزه عليه بيماري قلبي کمک مي کند، بلکه براي افراد خانه نشين و بدون تحرک، تنها اضافه کردن کمي تمرين بدني به برنامه هميشگي روزانه، مي تواند ريسک ابتلا به فشار خون بالا، استئوپروز ،پوکي استخوان، سرطان پستان و کولون، اضطراب و استرس را کاهش دهد.
در اين ميان فقط فعاليتهاي آيروبيک يا همان هوازي مثل پياده‌روي، دوچرخه سواري و… نيستند که پيشنهاد مي شوند. تمرينات مقاومتي، يا تمريناتي که منجر به کاهش وزن مي شوند، از اجزا مهم يک برنامه مناسب جهت تناسب اندام هستند. زيرا توانائي و نيروي شما را افزايش داده و منجر به کاهش چربي بدن شده و به اصلاح سطوح کلسترول خون کمک مي نمايند.
نسبت به قلب هوشيار باشيد
اگر شما متقاعد شده‌ايد كه ورزش كنيد آنرا حتما درست انجام دهيد. قبل از شروع با پزشكتان مشورت كنيد و اين علائم را جدب بگيريد اگر:
- متخصص به بيمار گفته كه ناراحتي قلبي يا سوفل قلبي داريد.
- تجربه يك حمله قلبي داشته ايد.
- شخصي در فاميل‌تان ناراحتي يا حمله قلبي قبل از 55 سالگي داشته است.
- اغلب در سمت چپ يا وسط سينه، سمت چپ گردن، شانه، يا بازو در حين يا درست بعد از ورزش احساس درد يا فشار داريد.
- اغلب احساس غش يا سرگيجه داريد.
- احساس تنگي نفس بعد از يك كار مشخص داريد.
- فشار خون بالا داريد كه تحت كنترل نيست يا اينكه نمي دانيد فشار خون‌تان چند است.
- بالاي 60 سال هستيد و عادت به ورزش نداريد.
- در يك وضعيت درماني هستيد مثل مصرف انسولين، آرتريت، يك فعاليتي كه از آن لذت ببريد انتخاب كنيد كه طرح آن مي تواند يك تفريح يا سرگرمي باشد و شما بيشتر احتمال دارد از آن لذت ببريد.
فوايد تمرينات منظم و اثرات ورزش برقلب چيست؟
- بهبود عملکرد قلب و ريه ها
- کاهش ميزان فشار خون در زمان استراحت
- افزايش ميزان هموگلوبين خون
- کاهش ميزان چربي اضافه بدن
- کاهش کلسترول نوع مضر خون
- افزايش کلسترول نوع مفيد خون
- افزايش سطوح انرژي
- افزايش قدرت تحمل در مقابل اضطراب و افسردگي
- کنترل يا پيشگيري از گسترش ديابت
- کاهش ريسک صدمات ارتوپدی
فيزيولوژی قلب ورزشی چگونه است؟
بزرگي و گشادی قلب از مشخصات برجسته ورزشکاران سختکوش است. بزرگي و گشادی قلب در ورزشکاران سختکوش توانايي پمپ کردن قلب را بالا برده و رها شدن اکسيژن در بافتها را چه در هنگام استراحت و چه در هنگام فعاليت افزايش ميدهد، که همه اين ها بخاطر بالا رفتن حجم ضربه اي قلب ميباشد. افزايش در زمان پرشدن يعني هنگام انبساط قلب ايجاد مي شود. کل مقدار هموگلوبين و حجم خون ورزشکاران پر تلاش هم افزايش مييابد که باعث ميشود انتقال اکسيژن به بافتها سادهتر انجام گيرد.
تعداد ضربان قلب چه درحال استراحت و چه در ورزش هاي سبک در ورزشکاران پرکار به طور واضحي کم است. اگر چه افزايش در حجم بطني باعث افزايش کار ضربه اي بطن چپ مي شود، اما کم بودن تعداد ضربان قلب باعث به هدر نرفتن اکسيژن شده و مصرف اکسيژن توسط عضله قلب کاهش مييابد واين امر کاملا به نفع قلب ميباشد. اگر در ورزش سخت در زندگي فرد ادامه پيدا نکند، بزرگي قلب و کم بودن ضربان قلب که از مشخصات اين افراد است بتدريج از بين ميرود.
يک فرد غير ورزشکار، برون ده قلب خود را در موقع فعاليت در درجه اول با افزايش تعداد ضربان قلب بالا ميبرد، اما فرد ورزشکار پر کار اين عمل را با بالا بردن حجم ضربه اي انجام مي دهد. فشار هاي داخل قلبي را اگر در افراد ورزشکار پرکار اندازه گيري کنيم طبيعي است. هم چنين فشار داخل حفره هاي قلب و ريه و عروق محيطي به طور طبيعي به فعاليت پاسخ مي‌دهند.
ورزش‌های تقويت‌كننده قلب
- اسكي مارپيچ بسكتبال
- ورزش و تفريح خارج از شهر دوچرخه سواري
- طناب بازي ورزش سبك
- راهپيمايي سريع اسكي روي تپه
- پاروزدن هندبال
- دويدن درجا اسكواش
- پازدن دوچرخه شنا
- بالا و پايين پريدن تنيس
بعد از هر بار احساس خستگي ضربان قلب را اندازه بگيريد. قلبتان بايد از حالت نرمال در طي ورزش سريع تر بزند. اين كه چقدر سريع‌تر بزند بستگي به سن فرد دارد. هر كس يك هدف براي ضربان قلب دارد، تعداد ضربان قلب شما در دقيقه بايد در حد منطقي هدف شما باشد تا ورزش را مناسب قلب شما كند. اگر ضربان كمتر از حد هدف، باشد كمتر به قلب كمك ميكند. خسته شدن بيش از حد هم براي قلب شما مضر است.
کلام پایانی
در انجام ورزشهاي حرفه‌اي و رقابتي بايد شرايط ديگري را در نظر گرفت حتي در صورتي که فرد سالم است و هيچ علامت و نشانه‌اي از بيماري قلبي ندارد بايد تحت پايش قرار گيرد چون ممکن است بعضي از افراد زمينه‌اي از بيماري قلبي بدون علامت داشته باشند که در فعاليتهاي ورزشي سنگين و رقابتي دچار حمله و ايست قلبي شوند.
همچنین میتوانید مقاله تجربه لاغری با ورزش را نیز مطالعه کنید.
