مراقبت از پوست
مراقبت از پوست از مهم‌ترین ارکان زیبایی و سلامت روحی شماست. بیشتر افراد می‌بایست از پاک‌کننده، تونر، یک مرطوبکننده محافظ در طول روز و یک کرم مغذی در طول شب استفاده کنند. بعضی‌ها علاوه بر تمام این محصولات به یک سرم تخصصی‌تر (آنتی‌اکسیدان برای روز و رتینول برای شب) هم نیاز دارند. گرچه گزینه‌های اضافه‌تری مانند ماسک و اسکراب برای تکمیل روتین پوستی همه‌ی افراد به صورت اختیاری در دسترس هستند.
روتین پوستی چیست؟
هر برنامه‌ای که برای مراقبت از پوست و به منظور حفظ سلامت و رفع نواقص آن ترتیب داده شود، روتین پوستی گویند. از آنجایی که نیازهای پوست در طول روز و شب متفاوت هستند، روتین پوستی هم به دو بخش تقسیم می‌شود:
- روتین روزانه پوست:
در طول روز، پوست به دلیل قرار گرفتن در برابر عوامل محیطی آسیب می‌بیند و چربی و آلودگی زیادی روی آن جمع می‌شوند. مراقبت از پوست در طول روز درست به اندازه‌ی مراقبت از آن در طول شب مهم است. هدف روتین روزانه پوست، آماده کردن پوست برای مواجه شدن با استرس‌های محیطی روزانه است. با مراقبت درست از پوست در طول روز، می‌توانیم به پوست‌مان کمک کنیم تا در طول شب خودش را بازسازی کند. به علاوه سلامت پوست در طول روز به آرایشی بهتر و طبیعی‌تر هم کمک میکند.
- روتین شبانه پوست:
همانطور که گفتیم هدف از روتین روزانه پوست، محافظت از پوست در برابر آفتاب و محرک‌های محیطی است. در حالی که هدف روتین شبانه‌ی پوست بازسازی و ترمیم پوست است. محصولات مراقبتی روتین شبانه‌ی پوست غنی‌تر هستند، چون مدت طولانی‌تری روی پوست می‌مانند. در طول شب پوست خودش را بازسازی میکند. یعنی سلول‌های جدید با سلول‌های آسیب دیده جایگزین می‌شوند.
استفاده از محصولات جوان‌ساز در طول شب، پوست شما را برای مقابله با عوامل محیطی در طول روز آماده میکند. یک روتین شبانه‌ی درست با تمرکز بر ترمیم و آبرسانی پوست به سفت و شفاف شدن پوست کمک میکند.
رسیدگی به پوست در منزل
برای رسیدگی به پوست صورت در منزل، باید قبل از هر چیز نوع پوست را تعیین کنید؛ اگر نمی‌دانید پوست شما از چه نوعی است یا می‌خواهید مطمئن شوید، میتوانید آزمایش فیزیکی زیر را انجام دهید.
این آزمایش میزان تولید سبوم شما را می‌سنجد. سبوم یک مایع چرب و مومی است که از منافذ ترشح می‌شود. میزان سبوم تولید شده، نوع پوست را تعیین میکند. آزمایش تولید سبوم دقیق‌ترین راه برای تشخیص نوع پوست است. برای این آزمایش گام‌های زیر را دنبال کنید:
- صورت خود را بشویید و خشک کنید. به مدت 30 دقیقه صبر کنید.
- یک عدد دستمال کاغذی را به آرامی روی گونه‌های خود فشار دهید. اینکار را برای چند نقطه‌ی دیگر از جمله پیشانی، بینی، و چانه هم تکرار کنید.
- دستمال را زیر نور نگه دارید و ببینید چقدر شفاف است.
پوست خشک
دستمال شفاف نیست و پوسته‌‌های ریز و خشک روی آن دیده می‌شود.
چرب
دستمال به‌طور کامل چرب به نظر می‌رسد.
مختلط
مقدار چربی جذب شده از هر کدام از نواحی پوست متفاوت است.
نرمال
هیچ پوسته یا چربی روی دستمال دیده نمی‌شود.
فراموش نکنید هر کدام از پوست‌های بالا صرف نظر از مقدار یا کیفیت سبوم می‌توانند حساس هم باشند. حساسیت پوست به موارد زیر بستگی دارد:
- سرعت واکنش نشان دادن پوست نسبت به محصولات پوستی کیفیت مراقبت از پوست سرعت و سهولت قرمز شدن پوست احتمال بروز آلرژی پوستی
روتین مراقبت از انواع پوست
حالا که انواع اصلی پوست را یاد گرفتیم، در این بخش به سراغ روتین مراقبت کامل از هر نوع پوست به جز پوست حساس می‌رویم.
- روتین مراقبت از پوست نرمال
احتمالا شما هم کلمه‌ی انواع پوست، یا مناسب پوست‌های نرمال را روی محصولات پوستی زیادی دیده‌اید. اما در واقع پوست هیچکس کاملا نرمال نیست. با اینحال هرکسی که پوست نسبتا چرب یا خشک نداشته باشد یا با مشکلاتی مانند چروک، آکنه و حساسیت روبه‌رو نباشد، پوست متعادل یا نرمالی دارد. روتین مراقبت از پوست نرمال شامل مراحل زیر است:
- پاک‌کننده (صبح-شب): یک پاک کننده‌ی فاقد سولفات با کف ملایم به شما کمک میکند تا پوست بی عیب و نقصی داشته باشید.
- تونر (صبح-شب): از ترکیبات الکلی دوری کنید. بیشتر تونرها حاوی الکل هستند اما اجتناب از آن‌ها ضروری است.
- مرطوب‌کننده‌ی SPF دار (صبح): وقتی مرطوبکننده میزنید، گردن را فراموش نکنید؛ قدرت حفاظت در برابر آفتاب را فقط عدد SPF تعیین نمی‌کند، بلکه مقدار استفاده از آن هم مهم است. یک مرطوب‌کننده‌ی دارای حداقل SPF30 از پوست شما در برابر نور آفتاب محافظت میکند و بدون آن‌که منافذتان را مسدود کند، آن را آبرسانی میکند. سعی کنید دنبال ترکیباتی مانند دایمتیکون، پانتنول و هیالورونیک اسید باشید.
- سرم آنتی اکسیدان (شب): اگر قصد خرید یک سرم آنتی اکسیدان را دارید، بهتر است سراغ محصولاتی بروید که علاوه بر ترکیبات روشن‌کننده مانند ویتامین C و عصاره‌ی جلبک، ترکیبات احیا کننده‌ی طبیعی مانند رزماری و نعنا هم دارند.
- مرطوبکننده (شب): در طول شب، به جای SPF به دنبال ترکیبات مغذی باشید. یک مرطوب‌کننده‌ی کرمی گزینه‌ی ایده‌آلی است برای تغذیه‌ی پوست شما است.
- مراقبت‌های اضافی: اگر می‌خواهید پوست نرمال را سالم نگه دارید، چندبار در هفته گلیکولیک اسید استفاده کنید. گلیکولیک اسید یک آلفا هیدروکسی اسید (AHA) محبوب است و به خاطر ساختار مولکولی بسیار کوچکش، به عمق پوست نفوذ میکند. این ترکیب سلول‌های مرده‌ی سطح پوست را حل میکند و باعث نرمی، درخشش و یکدست شدن رنگ چهره می‌شود.
- روتین مراقبت از پوست خشک
بهترین برنامه‌ی مراقبت از پوست خشک، برنامه‌ای است که رطوبت را در پوست حفظ کند. بریر (لایه‌ی سطحی نگه‌دارنده‌ی رطوبت پوست) پوست خشک آسیب دیده است. این پوست‌ها ترک‌های نامرئی دارند که مسیر خروج رطوبت و ورود آلرژن‌ها را هموار میکند. روتین مراقبت از پوست‌های خشک گام‌های زیر را شامل می‌شود:
- لوسیون پاک کننده (صبح-شب): بهترین لوسیون پاک کننده برای پوست‌های خشک انواع بدون کف، غیر فومی و بسیار ملایم هستند.
- تونر (صیح-شب): تونر به متعادل کردن pH پوست، بازگرداندن رطوبت و محافظت از پوست در برابر استرس‌های محیطی کمک میکند.
- سرم آنتی اکسیدان (صبح): در طول روز با استفاده از یک سرم آنتی اکسیدان قدرتمند (ترجیحا حاوی ویتامین E، A و C) به جلوگیری از تخریب کلاژن کمک کنید؛ فقط مطمئن شوید SPF داشته باشد.
- مرطوبکننده SPF دار (صبح): یک مرطوب‌کننده‌ی آبرسان حاوی SPF آخرین قدم برای تکمیل مراقبت از پوست در طول روز است.
- سرم رتینول (شب): 5 شب در هفته یک سرم رتینول ضعیف (بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک) استفاده کنید. سرم‌ها بهتر از کرم‌ها هستند، چون ریز مولکول هستند و به پوست بهتر نفوذ می‌کنند.
- کرم دور چشم (شب): دنبال یک سرم دور چشم حاوی پپتید، باشید؛ چون تولید کلاژن را تحریک میکند.
- مرطوبکننده آبرسان (شب): روغن هسته‌ی رز هیپ، روغن گل مغربی، روغن گل گاوزبان، فسفولیپیدها، روغن کرن بری، روغن بادام شیرین و روغن جوجوبا بعضی از بهترین ترکیبات موجود در مرطوب‌کننده‌های پوست خشک هستند. این ترکیبات، عملکرد چربیهای طبیعی پوست را تقلید می‌کنند و باعث می‌شوند سد دفاعی پوست، رطوبت را بهتر حفظ کند.
- مراقبت‌های اضافی: پوست خشک به لایه‌برداری (ملایم) واکنش خوبی نشان می‌دهد. اگر پوست شما خشک است، یعنی سلول‌های مرده روی سطح پوست شما جمع می‌شوند. رطوبت‌رسانی سلول‌های مرده منطقی نیست. پوست خشک پر از ترک‌های نامرئی است، پس نباید از اسکراب‌های دانه‌دار استفاده کنید. لایه‌بردارهای شیمیایی با تجزیه‌ی سلول‌های مرده، بدون صدمه‌زدن به پوست آن را شفاف و نرم می‌کنند. اگر پوست شما خیلی خشک است، به جای کرم مرطوب‌کننده‌ی شب از روغن مغذی صورت استفاده کنید.
- روتین مراقبت از پوست چرب
پوست چرب غدد چربی بزرگ‌تر و مقادیر زیادی سبوم دارد. این مسئله ژنتیکی است. خانم‌هایی که پوست چرب دارند، دچار تجمع چربی روی پوست می‌شوند، بنابراین هدف این است که با هیدراته نگه داشتن سلول‌های پوست، فعالیت چربی را کاهش داد. محصولات مراقبت از پوست چرب حاوی ترکیباتی هستند که از تولید بیش از اندازه‌ی چربی جلوگیری میکند. روتین مراقبت از پوست‌های چرب شامل مراحل زیر است:
- ژل پاک کننده (صبح-شب): در مورد پوست چرب، چربی مولد باکتری است و باکتری منجر به ایجاد جوش می‌شود. در صورت امکان پوست خود را سه مرتبه در روز بشویید. چربی زیاد، بستر مناسبی برای نواقص پوستی فراهم میکند. بهتر است از شوینده‌های فاقد سولفات استفاده کنید. هدف این است که چربی پوست شما تعدیل شود، نه اینکه پوست‌تان را با استفاده از ترکیبات نامناسب خشک کنید.
- تونر (صبح-شب): دنبال یک تونر فاقد الکل باشید که ترکیباتی مانند زینک PCA (یک نوع هومکتانت که رطوبت را داخل پوست نگه می‌دارد) داشته باشد. از دیگر ترکیبات موثر در تونرها می‌توان به شمعدانی (geranium) و فندق جادویی (witch hazel) اشاره کرد.
- سرم AHA/BHA (صبح): سرم‌هایی که آلفاهیدروکسی اسید یا بتاهیدروکسی اسید دارند به بهبود ظاهر منافذ و یکدست شدن رنگ پوست کمک می‌کنند. اگر مستعد جوش هستید، برای ضدعفونی کردن پوست به دنبال ترکیباتی مانند سالیسیلیک اسید و روغن درخت چای باشید.
- مرطوب‌کننده‌ی فاقد چربی (صبح-شب): تصور نکنید چون پوست شما چرب است، نیاز به مرطوبکننده ندارید. پوست دهیدراته برای جبران کمبود خود چربی بیشتری تولید میکند. با توجه به این نکته، یک مرطوب‌کننده‌ی سبک و فاقد چربی که سدیم PCA و گلیسیرین داشته باشد، بهترین گزینه برای تامین رطوبت پوست شما است.
- ضدآفتاب زینک اکساید (صبح): معمولا کسانی که پوست چرب دارند، تمایلی به استفاده از ضدآفتاب ندارند، چون نوع متناسب با پوست خود را پیدا نمی‌کنند. قطعا یک ضدآفتاب فرموله شده بر پایه‌ی زینک اکساید مشکل شما را حل خواهد کرد. چراکه علاوه بر ایجاد ظاهری مات، خواص آنتی باکتریال دارد و برای کسانی که مستعد جوش هستند عالی است. در نهایت اگر احساس خوبی با ضدآفتاب نداشتید، سراغ کامپکت‌های پودری بروید.
- سرم رتینول (شب): رتینول برای پوست چرب خوب است، چون مصرف منظم آن باعث کوچک‌تر شدن منافذ می‌شود.
- مراقبت‌های اضافی: برای تکمیل برنامه مراقبت از پوست خود میتوانید هفته‌ای یک بار از انواع ماسک‌های خاک رس استفاده کنید. اجازه ندهید ماسک کاملا روی صورت خشک شود. ممکن است با این کار باعث دهیدراته شدن پوست خود شوید.
- روتین مراقبت از پوست مختلط
برنامه مراقبت روزانه از پوست مختلط باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند طیف وسیعی از مشکلات پوست را برطرف کند. پوست مختلط، پوستی است که بعضی قسمت‌های آن چرب و دیگر بخش‌های آن خشک هستند. نیازی نیست برای هر بخش صورت یک مراقبت جداگانه در نظر بگیرید، در عوض یک برنامه‌ی متعادل را برای کل پوست صورت اجرا کنید. روتین مراقبت از پوست‌ها مختلط گام‌های زیر را شامل می‌شود:
- ژل پاک‌کننده (صبح-شب): از یک ژل پاک کننده استفاده کنید. اگر پوست شما رو به خشکی رفت، به جای ژل از لوسیون استفاده کنید.
- تونر (صبح-شب): یک مدل تونر متعادل کننده‌ی ملایم که حاوی فندق جادویی باشد، استفاده کنید.
- سرم AHA/BHA (صبح): آلفا و بتا هیدروکسی اسیدها، علاوه بر انقباض منافذ باعث شفاف شدن پوست می‌شوند. اگر مستعد جوش هستید، برای تمیز نگه‌داشتن پوست به دنبال ترکیباتی مانند سالیسیلیک اسید و روغن درخت چای باشید.
- مرطوب‌کننده‌ی سبک (صبح-شب): پوست‌های مختلط نیازی به استفاده از مرطوب‌کننده‌ی فاقد چربی ندارند، اما تحمل مرطوب‌کننده‌های چرب و سنگین را هم ندارند.
- ضدآفتاب زینک اکساید (صبح): ضدآفتاب‌های حاوی زینک اکساید برای پوست‌های مختلط هم درست به اندازه‌ی پوست‌های چرب موثر هستند. مهم‌ترین مزیت این نوع ضدآفتاب‌ها خاصیت مات‌کنندگی آن‌ها است.
- سرم رتینول (شب): سرم رتینول تقریبا برای همه‌ی پوست‌ها از جمله پوست مختلط خوب است.
- مراقبت اضافی: از آنجائی‌که پوست‌های مختلط فقط در ناحیهی T-zone مستعد چرب شدن هستند، بهتر است هنگام استفاده از ماسک خاک رس فقط روی همین نواحی تمرکز کنید.
وظیفه تونر چیست؟
همانطور که دیدید استفاده از تونر برای مراقبت از انواع پوست ضروری است. اما تونر چیست و چرا انقدر مهم است؟ تونر آلودگی و کثیفی به دام افتاده داخل منافذ را پاک میکند. شاید بگویید شوینده هم همین کار را میکند، اما حقیقت این است که شوینده قدرت نفوذ به داخل منافذ را ندارد و به تنهایی قادر به پاک کردن کامل پوست نیست.
اگر تونر را به برنامه مراقبت از پوست اضافه کنید و آن را بطور مرتب استفاده کنید، به مرور زمان متوجه تاثیرات شگرف آن روی درخشش و سلامت پوست خواهید شد.
برای مراقبت از پوست چه کنیم؟
تا اینجا هر آنچه لازم بود درباره‌ی مراقبت از پوست بدانیم، یاد گرفتیم؛ اما اگر زمان کافی برای انجام همه‌ی اینکارها را نداشته باشیم باید برای مراقبت از پوست چه کنیم؟
اگر بخواهیم پوست خیلی خوبی داشته باشیم انجام کامل تمام اصول مراقبت از پوست ضروری است، اما اگر وقت یا هزینه‌ی انجام تمام آن‌ها را ندارید، به اصول اولیه پایبند بمانید. تغییر سبک زندگی و انجام مراقبت‌های اساسی علاوه بر تضمین سلامت، روند پیری را هم کُند میکند. اصول اولیه‌ی مراقبت از پوست عبارتند از:
- محافظت در برابر آفتاب
- نکشیدن سیگار
- مهربان بودن با پوست
- پرهیز از حمام‌های طولانی
- دوری کردن از صابون‌های خشن
- دقت در مو زدایی
- خشک کردن کامل پوست بعد از هربار شست‌وشو
- رطوبت رسانی به موقع و کافی
- خوردن غذاهای سالم
- مدیریت استرس
مراقبت از پوست بدن
پیدا کردن روتین مناسب مراقبت از پوست صورت مهم است، اما فقط صورت نیست که نیاز به مراقبت دارد. همه به صورت بیشتر بها می‌دهند اما بدن هم مهم است. همانطور که برای مراقبت کردن از پوست صورت شوینده، لایه‌بردار و مرطوبکننده استفاده می‌کنید، باید برای پوست بدن هم محصولات خاصی تهیه کنید. فراموش نکنید یک صورت شفاف با دست‌های خشک و پینه بسته زیبا نیست.
اگر تا الان پوست بدن خود را با هر صابونی که دستتان می‌آمده شسته‌اید، یا گه‌گاهی بدنتان را مرطوب می‌کنید، وقت آن رسیده که یک روتین مناسب برای مراقبت از پوست بدن خود ترتیب دهید. اگر نمی‌دانید چگونه باید این کار را انجام داد تا پایان این بخش همراه ما باشید. شما فقط 5 گام تا پوستی زیبا فاصله دارید.
- گام اول: پوست خود را تمیز بشویید
همانطور که در مراقبت از پوست صورت هم گفتیم، مهم‌ترین گام برای داشتن پوستی سالم، شست و شوی درست آن است. در این مورد فقط از شوینده‌های ملایم مخصوص بدن استفاده کنید. برای جلوگیری از خشک شدن و تحریک پوست هنگام شست و شو ملایم رفتار کنید.
- گام دوم: پوست‌های ضخیم را لایه برداری کنید
به طور مرتب پوست خود را اسکراب کنید تا تجمع سلول‌های مرده باعث کدر شدن پوست شما نشود. نگران تحریک شدن پوست نباشید، پوست بدن مقاومت خوبی دارد.
هفته ای 2 تا 3 بار داخل حمام اسکراب مخصوص بدن استفاده کنید. تمرکز خود را روی آرنج، زانو و پاشنه‌ی پا بگذارید. این نواحی پوست ضخیمی دارند، اگر بخواهید نرم و یکدست شوند حتما باید لایه برداری کنید.
- گام سوم: پوست خود را درست شِیو کنید
حتی اگر مدت زیادی است که شیو می‌کنید، احتمالا هنوز هم اشتباهاتی انجام می‌دهید. در حقیقت، خطاهای زیادی هست که هرکسی در برنامه‌ی مراقبت از پوست بدن مرتکب می‌شود. برای انجام درست اینکار، زیر دوش شِیو کنید. آب، پوست را نرم میکند و آن را برای شِیو آماده میکند. تیغ را آرام روی پوست بکشید. حتما از کرم‌های قبل اصلاح کمک بگیرید. در ضمن تیغ را در جهت رویش موها بکشید.
- گام چهارم: از سر تا پای خود را مرطوب کنید
همیشه بعد از شست و شو، لایه برداری و اصلاح، پوست خود را مرطوب کنید. بهترین زمان برای استفاده از مرطوبکننده زمانی است که تازه از حمام بیرون آمده‌اید و پوست کمی نم دارد. لوسیون یا کرم بدن را از نوک انگشتان تا گردن خود کامل پخش کنید. اجازه دهید مرطوبکننده کاملا جذب شود و سپس لباس بپوشید.
- گام پنجم: برای زیبا شدن رنگ پوست از کرم‌های اُتو برنز استفاده کنید
درست است که آفتاب گرفتن برای پوست مضر است، اما به این معنی نیست که نمی‌توانید پوست خوشرنگی داشته باشید. اگر دوست دارید برنز کنید، از اتوبرنزرها کمک بگیرید. چنین محصولاتی کمک می‌کنند پوست یکدست و خوشرنگی داشته باشید.
نشانه‌های سلامت پوست صورت چیست؟
تمام مراقبت‌های پوست با هدف سلامت انجام می‌شوند. پوست سالم:
- نرمال است
- هیچ‌گونه چربی یا خشکی اضافی ندارد
- قرمز یا ملتهب نیست
- سفت است و حالت ارتجاعی دارد
- رنگ یکنواختی دارد، یعنی هیچ بخشی از پوست تیره نیست
- جوان و بدون چین و چروک است
- هیچ عیب و نقصی از جمله آکنه ندارد
- بافت نرم و لطیفی دارد.
کلام پایانی
فراموش نکنید پوست خوب از مهم‌ترین فاکتورهای زیبایی است و زیبایی پوست در گرو سلامت آن است. اگر دوست دارید همیشه و در هر سنی زیبا باشید، با رعایت اصول مراقبت از پوست، سلامت آن را حفظ کنید.
همچنین میتوانید مقاله تقویت عضلات کمر را نیز مطالعه کنید.
